Kontrola rodzicielska

NOWE WYZWANIE

Z badań przytoczonych w poprzednim artykule wiemy, że ponad 80% dzieci i młodzieży chętnie korzysta z gier wideo, a 48% graczy stanowią kobiety. Dziś zastanowimy się nad tym, ile czasu młodzi ludzie poświęcają na tę formę rozrywki i co, jako rodzice, możemy zrobić, by to był czas spędzony miło i bezpiecznie. Spróbujemy odpowiedzieć na pytania, w jaki sposób możemy zapanować nad czasem poświęconym na media, co oferować w zamian i przede wszystkim, jak ukształtować właściwe wzorce zachowań i zadbać o higienę cyfrową. 

GARŚĆ WIEDZY

Najnowszy raport Key Facts 2021 przygotowany przez Interactive Software Federation of Europe podaje, że europejska średnia korzystania z gier wideo wynosi 9h tygodniowo, podczas gdy na media społecznościowe poświęcamy 14,2 h a na TV 23,5 h w tygodniu. Łącznie - drugi etat przed ekranem. Nieco inaczej wygląda sytuacja, kiedy przyjrzymy się uważniej wyłącznie młodym graczom. Ci bowiem w wolnym czasie najchętniej decydują się na grę na urządzeniu mobilnym (telefon/tablet) i spotkania z rówieśnikami. Dane, przytoczone na podstawie badania Polish Gamers Kids 2022 pokazują ponadto, że dziewczęta, częściej niż chłopcy korzystają z mediów społecznościowych i utrzymują kontakty towarzyskie oraz sięgają po książki, filmy czy seriale, podczas gdy chłopcy większą wagę przywiązują do sportu i gier elektronicznych. Przy podziale na kohorty wiekowe widzimy wyraźnie, że spotkania towarzyskie są dominującą aktywnością dopiero w grupie starszej – czyli powyżej 13 roku życia. Dla młodszych dzieci, zabawy z kolegami są atrakcyjnym zajęciem, ale wspólne granie również pozwala na budowanie relacji i poczucia przynależności do grupy rówieśniczej. Wysoka pozycja gier mobilnych to dowód na to, że elektroniczna rozrywka jest formą rozrywki towarzyszącej dzieciom non stop, w przerwach między innymi aktywnościami i obowiązkami. Pełni rolę towarzyskiego spoiwa, wirtualnego podwórka z pozytywnymi i negatywnymi tego konsekwencjami. 

W poprzednim artykule przytoczyłam fragment raportu NASTOLATKI 3.0, który podaje, że średnia wieku pierwszego kontaktu z cyfrową rzeczywistością szacowana jest na 6 lat i 8 miesięcy, a nastolatkowie nie wyobrażają sobie świata bez Internetu. Ponad 92% młodych ludzi pozostaje non stop online (badania NASK, 2021) Rodzice, obserwując to zjawisko mają coraz więcej wątpliwości i pytań, od kiedy należy pozwalać dzieciom na korzystanie z mediów interaktywnych i jak zapewnić im ochronę. Tu dylematy zaczynają się jeszcze większe. Kwestią podstawową nie jest bowiem czas poświęcony na rozrywki ekranowe, ale forma podejmowanych aktywności. Nie ma w tej dziedzinie żadnych uniwersalnych wytycznych, jakkolwiek polecam zapoznanie się z książką Cyfrowi rodzice, w której znaleźć można liczne porady. W przypadku młodszych dzieci autorka zwraca uwagę na to, że najważniejsze jest, by spędzały one czas online w towarzystwie opiekunów, którzy pełnią rolę przewodnika, objaśniając znaczenie treści, z którymi dzieci mają kontakt oraz pilnując wyboru przekazów o wysokich walorach poznawczych i rozrywkowych. Rola rodziców w wypracowaniu odpowiednich wzorców korzystania z mediów jest nieoceniona. Pamiętajmy, że młodsze dzieci w sposób bezpośredni naśladują zachowania osób dorosłych i to na nas spoczywa odpowiedzialność za dawanie właściwego przykładu. 

PORADY I ZADANIA

Zanim przejdziemy do wykorzystania narzędzi wspomagających kontrolę czasu grania dzieci, skupmy się na analizie nawyków wszystkich domowników. Jeśli pracujesz w domu, przy komputerze lub z telefonu, przypomnij sobie, czy zdarzyła Ci się sytuacja, kiedy dziecko próbowało podjąć z Tobą dialog, a Twoją odpowiedzią było „zaraz, za chwilę, później, nie teraz”. Jest to sytuacja zupełnie naturalna. Przywołując ten przykład chciałam jedynie wskazać jej odwracalność. Rodzic powinien mieć świadomość, że dziecko zaabsorbowane rozmową online, oglądaniem filmu czy grą może zareagować analogicznie, kiedy to my będziemy oczekiwać uwagi z jego strony. Przyjrzyjmy się również naszym posiłkom. Czy spędzamy czas razem przy stole, rozmawiając ze sobą, czy podczas jedzenia zerkamy w ekrany telefonów? Jak wyglądają nasze wieczorne nawyki? Czy przed snem zdarza nam się jeszcze sprawdzać pocztę elektroniczną, media społecznościowe, wiadomości? Wnikliwe przyglądanie się zwyczajom związanym z posługiwaniem się urządzeniami pozwoli całej rodzinie na wypracowanie właściwych, komfortowych dla wszystkich zasad ekranowych. Przywołuję tu celowo tytuł kampanii zainicjowanej przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę i zachęcam do zapoznania się zaproponowanymi poradami. Więcej informacji znaleźć można na stronie dedykowanej tej inicjatywie.

Szczególną rekomendację kieruję pod adresem zasady nr 4, którą stosuję. Wystarczy przygotować jedno miejsce, gdzie podłączone są ładowarki do telefonów. Codziennie, o określonej godzinie przed snem, wszyscy domownicy odnoszą telefony na „parking” i mają czas na podsumowanie dnia, rozmowy, wyciszenie, czytanie. Pomysł ten koresponduje z zasadą nr 8 – czyli eliminowaniem ekranów z sypialni. 

Kontrola czasu gry jest możliwa także przy użyciu programów tworzonych z myślą o wspieraniu rodziców. Każda platforma oferuje systemy zapewnienia bezpieczeństwa cyfrowego. W przypadku smartfonów z systemem Android jest to zakładka Cyfrowy dobrostan i kontrola rodzicielska w menu Ustawienia. Oprogramowanie to pozwala monitorować i limitować czas używania urządzenia, dostęp do aplikacji, określać lokalizację telefonu i zarządzać różnymi formami aktywności ekranowych. Zawiera także czasomierze dla poszczególnych aplikacji, dzięki którym łatwiej będzie rozmawiać z dziećmi o tym, w jaki sposób spędzają  wolny czas i na jakie zagrożenia powinniśmy wspólnie zwrócić uwagę. W przypadku smartfonów z systemem iOS w Ustawieniach znajdziemy zakładkę Czas przed ekranem, która pozwala na monitorowanie aktywacji ekranu oraz uruchamianych aplikacji oraz ustawianie limitów komunikacji, aplikacji, treści reklam, lokalizacji i ustawienia prywatności. 

 W sekcji porady poprzedniego artykułu opisane są narzędzia kontroli rodzicielskiej dla konsol Xbox i PlayStation. Pamiętajmy, że możemy też zdalnie zarządzać czasem korzystania z konsoli poprzez dedykowane im aplikacje. 

Aplikacja Xbox Family Settings pozwala między innymi na ustawienie konkretnych godzin korzystania z gier w poszczególnych dniach tygodnia, zastosowanie filtrów treści dostosowanych do wieku oraz pomoc dziecku w bezpiecznym nawiązywaniu kontaktów sieciowych i korzystaniu z gier online. Aplikacja jest prosta w konfiguracji. Więcej na ten temat.

W przypadku konsoli PlayStation również mamy do czynienia z prostą konfiguracją, do której poradnik znajdziemy na stronie.

PlayStation pozwala na tworzenie osobnych kont dla użytkowników dorosłych oraz małoletnich z personalizowanymi filtrami treści i ustawieniami prywatności. Pamiętajmy, że ustawienia czasu gry możemy przypisywać do urządzenia lub do konta. To drugie rozwiązanie pozwala na sumowanie czasu korzystania z gier przez użytkownika, nawet kiedy jest zalogowane na innej konsoli, np. u kolegi. 

Ciesząca się coraz większa popularnością przenośna konsola Nintendo Switch także posiada dedykowaną aplikację umożliwiającą nadzorowanie czasu zabawy. W ustawieniach możemy wybrać gry dla określonej grupy wiekowej oraz skonfigurować blokadę kontaktów online. Limity czasu korzystania z gier możemy dowolnie zmieniać. Instrukcja konfiguracji aplikacji dostępna jest tu.

Poza urządzeniami stacjonarnymi i przenośnymi do gier, mamy również platformy rozrywkowe, na których użytkownicy mogą tworzyć i udostępniać rozmaite treści oraz rozmawiać z każdym nieznajomym. Roblox Studio czy Epic Games także zawierają mechanizmy kontroli rodzicielskiej, o których wielu rodziców nie wie lub zapomina. Narzędzia udostępniane przez te platformy pozwalają opiekunom określić dostęp dziecka do rozmaitych funkcji społecznościowych, takich jak czaty głosowe i tekstowe, listy znajomych, członkowie drużyn, dostęp do określonych treści czy zakupy online. Rodzice mogą też otrzymywać raporty czasu gry. 

Wszystkie narzędzia umożliwiające zarządzanie czasem poświęcanym przez dzieci na gry wideo stworzone zostały po to, by pomóc rodzicom w zachowaniu właściwej równowagi pomiędzy aktywnościami online i offline swoich podopiecznych. Warunkiem podstawowym jest jednak nie tylko korzystanie z nich, ale przede wszystkim budowanie solidnych więzi społecznych i dobrych relacji w rodzinie opartych na otwartości i zaufaniu. Kontrola rodzicielska to rozmowa, współobecność i zrozumienie. Warto, byśmy, jako rodzice, z otwartością obserwowali rozmaite zjawiska kultury i zachowania młodych ludzi w świecie cyfrowym oraz zapewnili im funkcjonowanie w środowisku gwarantującym jak najlepszy rozwój społeczny i emocjonalny, dostosowując przestrzeń online do wieku odbiorcy i zachęcając młodzież do kreatywnego korzystania z cyfrowych zasobów. 

ZADANIE:

• Poszukajcie w Internecie informacji na temat kampanii Domowe Zasady Ekranowe i na podstawie zawartych w niej rekomendacji opracujcie własny kodeks korzystania z mediów dla wszystkich członków rodziny. 
• Przeanalizujcie swoje nawyki korzystania z telefonu w ustawieniach/w zakładce czas ekranowy oraz przedyskutujcie, jakie zainteresowania i potrzeby są dla Was priorytetowe.